“Hò khoan Lệ Thủy” di sản văn hóa của người lao động

Đăng lúc: Thứ bảy - 16/12/2017 08:46 - Người đăng bài viết: Nguyễn Văn Hiếu

“Hò khoan Lệ Thủy” (hò khoan Quảng Bình) - một làn điệu dân ca đã ăn sâu vào máu thịt của bao nhiêu thế hệ người dân Quảng Bình. Sau một thời gian tưởng chừng mai một, “Hò khoan Lệ Thủy” đang dần hồi sinh và hứa hẹn sẽ phát triển mạnh. Khúc ca của người lao động Nằm ở phía Nam của Quảng Bình, ôm trọn dòng Kiến Giang thân thương, trìu mến với những tinh hoa của ruộng đồng, làng quê, Lệ Thủy đã sản sinh ra văn hóa tinh thần trên dòng sông thơ mộng trong xanh bao đời. Đứa con nuôi dưỡng bao tâm hồn, với những con người đi vào lịch sử dân tộc, đi vào thơ và nhạc. Làn điệu dân ca Lệ Thủy, là làn điệu tâm tình có sức sống mạnh mẽ cuốn hút lòng người, gồm có chín làn điệu (chín mái): Mái chè, mái xắp, mái nện, mái ba, mái ruỗi, mái nhì vá hò nậu xắm, hò khơi (ở miền biển) và hò lĩa trâu (ở miền đồi núi).

“Hò khoan Lệ Thủy” (hò khoan Quảng Bình) - một làn điệu dân ca đã ăn sâu vào máu thịt của bao nhiêu thế hệ người dân Quảng Bình. Sau một thời gian tưởng chừng mai một, “Hò khoan Lệ Thủy” đang dần hồi sinh và hứa hẹn sẽ phát triển mạnh.
Khúc ca của người lao động
Nằm ở phía Nam của Quảng Bình, ôm trọn dòng Kiến Giang thân thương, trìu mến với những tinh hoa của ruộng đồng, làng quê, Lệ Thủy đã sản sinh ra văn hóa tinh thần trên dòng sông thơ mộng trong xanh bao đời. Đứa con nuôi dưỡng bao tâm hồn, với những con người đi vào lịch sử dân tộc, đi vào thơ và nhạc.
Làn điệu dân ca Lệ Thủy, là làn điệu tâm tình có sức sống mạnh mẽ cuốn hút lòng người, gồm có chín làn điệu (chín mái): Mái chè, mái xắp, mái nện, mái ba, mái ruỗi, mái nhì vá hò nậu xắm, hò khơi (ở miền biển) và hò lĩa trâu (ở miền đồi núi).

Trước đây, người ta hò mái chè, mái nện lúc cất nhà, quết vôi nện cươi (nện sấn) và nện móng xây dựng đền chùa với ngụ ý cầu mong cho cuộc sống vững chãi, bốn bề gia thất yên ổn, quê hương gia đình ấm no. Mái nhì hò lúc cày ruộng, xay lúa, làm đồng, nhằm an ủi mình trước cảnh “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, mong ước cuộc sống no ấm, sung túc. Hò mái ba lúc chèo đò, chèo nôốc đưa đám để cầu mong cho đôi vợ chồng trăm năm hạnh phúc, con đàn cháu đống. Hò khơi khi đánh cá và hò lĩa trâu khi làm nương, làm rẫy, khi kéo gỗ. Vào những dịp lễ hội, thường là vào mùa xuân và mùa thu (xuân thu nhị kỳ) hai bên nam thanh, nữ tú thôn quê mộc mạc đêm đêm hát đối đáp thi giữa các làng, có khi là cùng một làng nhằm kết tình hữu hảo, có khi là tìm bạn tình. Hò khoan sử dụng lối hát mộc mạc, dung dị, mà cũng rất gần gũi, trìu mến, lối đối đáp tưởng chừng thô sơ nhưng chứa nhiều hàm ẩn, ý nghĩa và cũng rất nghệ thuật trong cả lời lẫn nhạc.
Xứng đáng là di sản của dân tộc
Đoàn quảng bá “Hò khoan Lệ Thủy” đã giới thiệu nét độc đáo “Hò Khoan Lệ Thủy” tới đông đảo nhân dân cả nước, đồng thời lấy ý kiến của các chuyên gia, các nhà nghiên cứu tiến tới đề nghị UNESSCO công nhận “Hò khoan Lệ Thuỷ” là Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại.
13 làn liệu độc đáo của “Hò khoan Lệ Thuỷ” như: Hát mái xắp, hò sáu mái, hò khơi, nậu xăm, hát mới, hò đối đáp, vè mẹ Suốt, xuống đò đi hội chùa Quang, đêm hè nhớ Bác, Đại tướng về thăm quê, Quảng Bình trong câu hát, hò đưa linh chè cạn, Quảng Bình quê ta ơi… đã được giới thiệu đến người dân Thủ đô.
Ông Dương Ngọc Liên, Trưởng đoàn lưu diễn dân ca “Hò khoan Lệ Thuỷ”, giám đốc Trung tâm Văn hoá - Thể thao huyện Lệ Thuỷ cho biết: “Quảng Bình là mảnh đất có đủ loại hình văn học dân gian như truyền thuyết, chuyện kể, giai thoại, dân ca, song nổi trội vẫn là dân ca, đặc biệt là hò khoan. Hò khoan có mặt ở mọi ngóc ngách của cuộc sống từ việc lớn đến việc nhỏ. Chèo thuyền, giã gạo, cày bừa, cấy lúa, đạp nước, kéo gỗ, nện đất, giã vôi, cất nhà, kéo lưới, đẩy thuyền… tất tần tật việc gì cũng hò khoan được, ở đâu cũng hò khoan được”.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Hùng Vĩ chia sẻ, từ trong cuộc sống lao động sản xuất, “Hò khoan Lệ Thủy” thể hiện 9 mái đã có từ xa xưa truyền nối như Mái chè, mái nện, mái xắp, mái ba, mái ruổi, mái nhì, hò khơi, hò nậu xăm, hò lỉa trâu. Trong số gần 1.000 câu hò lời cổ sưu tầm được thấy rằng, cái tôi trữ tình mà hò khoan đề cập là rất phong phú. Có những cái to tát như nhân tình, thế thái, sự đời, chuyện quan trường, quốc sự. Cho đến tình cảm, trao duyên, thậm chí là một chút trách cứ, than phiền. Nhưng trong đó bao trùm lên cả vẫn là tình yêu đất nước, quê hương sâu nặng, nhắc nhủ con người sống giữ trọn chữ hiếu, trung, nhân, nghĩa, đặc biệt là tình yêu lứa đôi.
“Trong một lần tôi được trò chuyện với GS. TS Trần Quang Hải, con trai cố GS.TS Trần Văn Khê, ông có nói rằng nếu như chỉ riêng một điệu dạ cổ hoài lang cũng đã được UNESSCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể nhân loại, thì đến “Hò khoan Lệ Thuỷ” khó có thể nói lên hết được cái hay, cái đẹp, cái độc đáo của nó, nhưng chỉ cần một điệu hò “mái xắp” cũng sẽ làm nên được điều kì điệu đó. Tôi tin là như thế. Tuy nhiên, việc “Hò khoan Lệ Thuỷ” có làm được điều kì diệu như nhiều loại hình nghệ thuật diễn xướng khác hay không điều đó phụ thuộc vào trách nhiệm của không chỉ những người làm văn hoá Quảng Bình mà còn có sự chung tay, ủng hộ của các ngành, các cấp, đặc biệt là những người làm văn hoá”, ông Vĩ cho biết thêm.

Tác giả bài viết: Sưu tầm

Những tin mới hơn

Công nhận "Hò khoan Lệ Thủy" là di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia (16/12/2017)
Liên hoan "Em hát dân ca - Hò khoan Lệ Thủy" năm 2017 (16/12/2017)
THCS Sơn Thủy tổ chức ngoại khóa về Hò khoan Lệ Thủy (16/12/2017)
Hò hoan Lệ Thủy ngân vang trong lòng Hà Nội (16/12/2017)

Những tin cũ hơn

+ Xem phản hồi - Gửi phản hồi

Ý kiến bạn đọc

Thành viên

LIÊN KẾT WEBSITE

* Website ngành giáo dục

° Bộ GD&ĐT

° Cổng thông tin Sở GD&ĐT Quảng Bình

° Phòng GD&ĐT Lệ Thủy

° Hệ thống quản lý thông tin GVPT và CBQLCSGDPT (TEMIS)

° Cơ sở dữ liệu ngành giáo dục

° Phần mềm Quản lý hồ sơ và đánh giá kết quả làm việc của CBCC
* Website cơ quan khác

° Quốc Hội

° Đảng Cộng Sản Việt Nam

° Bộ Tài chính

° Bộ Văn hóa

° Bộ Khoa học công nghệ

° Bộ Tài nguyên môi trường

° U BND huyện Lệ Thủy

VĂN BẢN - CHÍNH SÁCH PHÁP LUẬT MỚI

46/VBHN-VPQH
Chủ nhật - 20/04/2025 02:49
Văn bản hợp nhất 46/VBHN-VPQH ban hành bởi VĂN BẢN HỢP NHẤT; VĂN PHÒNG QUỐC HỘI ngày 28-02-2025 hợp nhất Bộ luật Tố tụng hình sự.
45/VBHN-VPQH
Chủ nhật - 20/04/2025 02:49
Văn bản hợp nhất 45/VBHN-VPQH ban hành bởi VĂN BẢN HỢP NHẤT; VĂN PHÒNG QUỐC HỘI ngày 28-02-2025 hợp nhất Luật Đất đai.
01/VBHN-BKHCN
Chủ nhật - 20/04/2025 02:49
Văn bản hợp nhất 01/VBHN-BKHCN ban hành bởi VĂN BẢN HỢP NHẤT; BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ ngày 05-01-2025 hợp nhất Thông tư quy định quản lý đề tài nghiên cứu ứng dụng do Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ Quốc gia tài trợ.
23/VBHN-VPQH
Chủ nhật - 20/04/2025 02:49
Văn bản hợp nhất 23/VBHN-VPQH ban hành bởi VĂN BẢN HỢP NHẤT; VĂN PHÒNG QUỐC HỘI ngày 26-02-2025 hợp nhất Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.
43/VBHN-VPQH
Chủ nhật - 20/04/2025 02:49
Văn bản hợp nhất 43/VBHN-VPQH ban hành bởi VĂN BẢN HỢP NHẤT; VĂN PHÒNG QUỐC HỘI ngày 27-02-2025 hợp nhất Luật Xây dựng.
11/VBHN-VPQH
Chủ nhật - 20/04/2025 02:49
Văn bản hợp nhất 11/VBHN-VPQH ban hành bởi VĂN BẢN HỢP NHẤT; VĂN PHÒNG QUỐC HỘI ngày 24-02-2025 hợp nhất Bộ Luật Hình sự.

THỜI SỰ

Sàn gỗ nhựa Việt Pháp - Xu hướng vật liệu xây dựng bền vững
Thứ năm - 17/04/2025 03:11
Trong bối cảnh ngành xây dựng ngày càng chú trọng đến yếu tố bền vững, thẩm mỹ và thân thiện môi trường, sàn gỗ nhựa Việt Pháp là sự lựa chọn uy tín, tiên phong với sản phẩm sàn gỗ chất lượng cao.
Bảng giá Capcut Pro cập nhật mới nhất - Hướng dẫn đăng ký
Thứ năm - 17/04/2025 01:07
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về bảng giá CapCut Pro mới nhất và hướng dẫn đăng ký tài khoản CapCut Pro giá rẻ, giúp bạn dễ dàng tiếp cận và sử dụng dịch vụ này.
Giải mã 5 điều người nuôi thú cưng hiện đại cần quan tâm khi chọn thức ăn cao cấp cho thú cưng
Thứ sáu - 11/04/2025 05:34
Bạn có chắc mình đang cho thú cưng ăn đúng cách? Đằng sau những gói thức ăn cao cấp bắt mắt trên kệ hàng, liệu có điều gì bạn chưa từng nghĩ tới? Với những người yêu thú cưng hiện đại, việc lựa chọn thức ăn không chỉ đơn thuần là để "ăn no" mà còn liên quan đến sức khỏe đường ruột, làn da, bộ lông, tuổi thọ và cả tâm lý của thú cưng. Dưới đây là 5 yếu tố quan trọng giúp bạn nhìn nhận lại cách chọn thức ăn cho thú cưng của mình.
Khai trương S.Home Bắc Ninh: Đồng hành cùng người dân địa phương kiến tạo tổ ấm
Thứ năm - 10/04/2025 05:16
Từ ngày 12/04 đến 20/04/2025, hệ thống S.Home chính thức khai trương showroom mới tại số 4 Nguyễn Văn Cừ, phường Ninh Xá, TP. Bắc Ninh, hứa hẹn mang đến cho người dân địa phương một địa chỉ mua sắm tin cậy, hiện đại và thuận tiện khi hoàn thiện không gian sống.
Vai trò của DMS trong việc tuân thủ quy định chặt chẽ
Thứ ba - 08/04/2025 22:03
Việc duy trì tuân thủ các tiêu chuẩn trong nước và quốc tế là rất quan trọng. Các công ty trong mọi lĩnh vực phải tuân thủ quy định nghiêm ngặt, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng, sản xuất và viễn thông. Hệ thống Quản lý Tài liệu (DMS) đã được chứng minh là công cụ không thể thiếu để đảm bảo tuân thủ quy định một cách hiệu quả.
Mua đồng hồ nam tại Hải Triều - Bảo hành độc quyền 5 năm
Thứ hai - 31/03/2025 02:57
Thống kê từ 2019-2024 cho thấy tỷ lệ khách hàng hài lòng với dịch vụ bảo hành tại Hải Triều đạt 97% . Đây là một kết quả xuất sắc từ chính sách bảo hành đồng hồ nam độc quyền 5 năm.