“Hò khoan Lệ Thủy” di sản văn hóa của người lao động

Đăng lúc: Thứ bảy - 16/12/2017 08:46 - Người đăng bài viết: Nguyễn Văn Hiếu

“Hò khoan Lệ Thủy” (hò khoan Quảng Bình) - một làn điệu dân ca đã ăn sâu vào máu thịt của bao nhiêu thế hệ người dân Quảng Bình. Sau một thời gian tưởng chừng mai một, “Hò khoan Lệ Thủy” đang dần hồi sinh và hứa hẹn sẽ phát triển mạnh. Khúc ca của người lao động Nằm ở phía Nam của Quảng Bình, ôm trọn dòng Kiến Giang thân thương, trìu mến với những tinh hoa của ruộng đồng, làng quê, Lệ Thủy đã sản sinh ra văn hóa tinh thần trên dòng sông thơ mộng trong xanh bao đời. Đứa con nuôi dưỡng bao tâm hồn, với những con người đi vào lịch sử dân tộc, đi vào thơ và nhạc. Làn điệu dân ca Lệ Thủy, là làn điệu tâm tình có sức sống mạnh mẽ cuốn hút lòng người, gồm có chín làn điệu (chín mái): Mái chè, mái xắp, mái nện, mái ba, mái ruỗi, mái nhì vá hò nậu xắm, hò khơi (ở miền biển) và hò lĩa trâu (ở miền đồi núi).

“Hò khoan Lệ Thủy” (hò khoan Quảng Bình) - một làn điệu dân ca đã ăn sâu vào máu thịt của bao nhiêu thế hệ người dân Quảng Bình. Sau một thời gian tưởng chừng mai một, “Hò khoan Lệ Thủy” đang dần hồi sinh và hứa hẹn sẽ phát triển mạnh.
Khúc ca của người lao động
Nằm ở phía Nam của Quảng Bình, ôm trọn dòng Kiến Giang thân thương, trìu mến với những tinh hoa của ruộng đồng, làng quê, Lệ Thủy đã sản sinh ra văn hóa tinh thần trên dòng sông thơ mộng trong xanh bao đời. Đứa con nuôi dưỡng bao tâm hồn, với những con người đi vào lịch sử dân tộc, đi vào thơ và nhạc.
Làn điệu dân ca Lệ Thủy, là làn điệu tâm tình có sức sống mạnh mẽ cuốn hút lòng người, gồm có chín làn điệu (chín mái): Mái chè, mái xắp, mái nện, mái ba, mái ruỗi, mái nhì vá hò nậu xắm, hò khơi (ở miền biển) và hò lĩa trâu (ở miền đồi núi).

Trước đây, người ta hò mái chè, mái nện lúc cất nhà, quết vôi nện cươi (nện sấn) và nện móng xây dựng đền chùa với ngụ ý cầu mong cho cuộc sống vững chãi, bốn bề gia thất yên ổn, quê hương gia đình ấm no. Mái nhì hò lúc cày ruộng, xay lúa, làm đồng, nhằm an ủi mình trước cảnh “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, mong ước cuộc sống no ấm, sung túc. Hò mái ba lúc chèo đò, chèo nôốc đưa đám để cầu mong cho đôi vợ chồng trăm năm hạnh phúc, con đàn cháu đống. Hò khơi khi đánh cá và hò lĩa trâu khi làm nương, làm rẫy, khi kéo gỗ. Vào những dịp lễ hội, thường là vào mùa xuân và mùa thu (xuân thu nhị kỳ) hai bên nam thanh, nữ tú thôn quê mộc mạc đêm đêm hát đối đáp thi giữa các làng, có khi là cùng một làng nhằm kết tình hữu hảo, có khi là tìm bạn tình. Hò khoan sử dụng lối hát mộc mạc, dung dị, mà cũng rất gần gũi, trìu mến, lối đối đáp tưởng chừng thô sơ nhưng chứa nhiều hàm ẩn, ý nghĩa và cũng rất nghệ thuật trong cả lời lẫn nhạc.
Xứng đáng là di sản của dân tộc
Đoàn quảng bá “Hò khoan Lệ Thủy” đã giới thiệu nét độc đáo “Hò Khoan Lệ Thủy” tới đông đảo nhân dân cả nước, đồng thời lấy ý kiến của các chuyên gia, các nhà nghiên cứu tiến tới đề nghị UNESSCO công nhận “Hò khoan Lệ Thuỷ” là Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại.
13 làn liệu độc đáo của “Hò khoan Lệ Thuỷ” như: Hát mái xắp, hò sáu mái, hò khơi, nậu xăm, hát mới, hò đối đáp, vè mẹ Suốt, xuống đò đi hội chùa Quang, đêm hè nhớ Bác, Đại tướng về thăm quê, Quảng Bình trong câu hát, hò đưa linh chè cạn, Quảng Bình quê ta ơi… đã được giới thiệu đến người dân Thủ đô.
Ông Dương Ngọc Liên, Trưởng đoàn lưu diễn dân ca “Hò khoan Lệ Thuỷ”, giám đốc Trung tâm Văn hoá - Thể thao huyện Lệ Thuỷ cho biết: “Quảng Bình là mảnh đất có đủ loại hình văn học dân gian như truyền thuyết, chuyện kể, giai thoại, dân ca, song nổi trội vẫn là dân ca, đặc biệt là hò khoan. Hò khoan có mặt ở mọi ngóc ngách của cuộc sống từ việc lớn đến việc nhỏ. Chèo thuyền, giã gạo, cày bừa, cấy lúa, đạp nước, kéo gỗ, nện đất, giã vôi, cất nhà, kéo lưới, đẩy thuyền… tất tần tật việc gì cũng hò khoan được, ở đâu cũng hò khoan được”.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Hùng Vĩ chia sẻ, từ trong cuộc sống lao động sản xuất, “Hò khoan Lệ Thủy” thể hiện 9 mái đã có từ xa xưa truyền nối như Mái chè, mái nện, mái xắp, mái ba, mái ruổi, mái nhì, hò khơi, hò nậu xăm, hò lỉa trâu. Trong số gần 1.000 câu hò lời cổ sưu tầm được thấy rằng, cái tôi trữ tình mà hò khoan đề cập là rất phong phú. Có những cái to tát như nhân tình, thế thái, sự đời, chuyện quan trường, quốc sự. Cho đến tình cảm, trao duyên, thậm chí là một chút trách cứ, than phiền. Nhưng trong đó bao trùm lên cả vẫn là tình yêu đất nước, quê hương sâu nặng, nhắc nhủ con người sống giữ trọn chữ hiếu, trung, nhân, nghĩa, đặc biệt là tình yêu lứa đôi.
“Trong một lần tôi được trò chuyện với GS. TS Trần Quang Hải, con trai cố GS.TS Trần Văn Khê, ông có nói rằng nếu như chỉ riêng một điệu dạ cổ hoài lang cũng đã được UNESSCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể nhân loại, thì đến “Hò khoan Lệ Thuỷ” khó có thể nói lên hết được cái hay, cái đẹp, cái độc đáo của nó, nhưng chỉ cần một điệu hò “mái xắp” cũng sẽ làm nên được điều kì điệu đó. Tôi tin là như thế. Tuy nhiên, việc “Hò khoan Lệ Thuỷ” có làm được điều kì diệu như nhiều loại hình nghệ thuật diễn xướng khác hay không điều đó phụ thuộc vào trách nhiệm của không chỉ những người làm văn hoá Quảng Bình mà còn có sự chung tay, ủng hộ của các ngành, các cấp, đặc biệt là những người làm văn hoá”, ông Vĩ cho biết thêm.

Tác giả bài viết: Sưu tầm

Những tin mới hơn

Công nhận "Hò khoan Lệ Thủy" là di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia (16/12/2017)
Liên hoan "Em hát dân ca - Hò khoan Lệ Thủy" năm 2017 (16/12/2017)
THCS Sơn Thủy tổ chức ngoại khóa về Hò khoan Lệ Thủy (16/12/2017)
Hò hoan Lệ Thủy ngân vang trong lòng Hà Nội (16/12/2017)

Những tin cũ hơn

+ Xem phản hồi - Gửi phản hồi

Ý kiến bạn đọc

Thành viên

LIÊN KẾT WEBSITE

* Website ngành giáo dục

° Bộ GD&ĐT

° Cổng thông tin Sở GD&ĐT Quảng Bình

° Phòng GD&ĐT Lệ Thủy

° Hệ thống quản lý thông tin GVPT và CBQLCSGDPT (TEMIS)

° Cơ sở dữ liệu ngành giáo dục

° Phần mềm Quản lý hồ sơ và đánh giá kết quả làm việc của CBCC
* Website cơ quan khác

° Quốc Hội

° Đảng Cộng Sản Việt Nam

° Bộ Tài chính

° Bộ Văn hóa

° Bộ Khoa học công nghệ

° Bộ Tài nguyên môi trường

° U BND huyện Lệ Thủy

VĂN BẢN - CHÍNH SÁCH PHÁP LUẬT MỚI

98/2025/TT-BTC
Chủ nhật - 30/11/2025 20:47
Thông tư 98/2025/TT-BTC ban hành bởi BỘ TÀI CHÍNH ngày 27-10-2025 quy định mẫu hồ sơ đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư, dự án đầu tư kinh doanh; cung cấp, đăng tải thông tin về đầu tư theo phương thức đối tác công tư, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.
289/2025/NĐ-CP
Chủ nhật - 30/11/2025 20:47
Nghị định 289/2025/NĐ-CP ban hành bởi CHÍNH PHỦ ngày 06-11-2025 hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 197/2025/QH15 ngày 17 tháng 5 năm 2025 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá trong xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật.
99/2025/TT-BTC
Chủ nhật - 30/11/2025 20:47
Thông tư 99/2025/TT-BTC ban hành bởi BỘ TÀI CHÍNH ngày 27-10-2025 hướng dẫn Chế độ kế toán doanh nghiệp.
41/2025/QĐ-TTg
Chủ nhật - 30/11/2025 20:47
Quyết định 41/2025/QĐ-TTg ban hành bởi THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ ngày 10-11-2025 quy định nguyên tắc, tiêu chí, định mức phân bổ vốn ngân sách trung ương và tỷ lệ vốn đối ứng của ngân sách địa phương thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025 - 2035.
1891/NQ-UBTVQH15
Chủ nhật - 30/11/2025 20:47
Nghị quyết 1891/NQ-UBTVQH15 ban hành bởi ỦY BAN THƯỜNG VỤ QUỐC HỘI ngày 10-11-2025 dự kiến số lượng, cơ cấu, thành phần đại biểu Quốc hội khóa XVI.
2439/QĐ-TTg
Chủ nhật - 30/11/2025 20:47
Quyết định 2439/QĐ-TTg ban hành bởi THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ ngày 04-11-2025 ban hành Khung kiến trúc dữ liệu quốc gia, Khung quản trị, quản lý dữ liệu quốc gia, Từ điển dữ liệu dùng chung (Phiên bản 1.0).

THỜI SỰ

Thành Nguyễn Skin và hành trình không chạy theo tốc độ, chọn giá trị bền vững phát triển sản phẩm
Thứ tư - 19/11/2025 09:59
Khi nhiều thương hiệu mỹ phẩm đang chạy đua mở rộng thị phần và vươn ra quốc tế, Thành Nguyễn Skin – CEO của hệ thống làm đẹp Facemax – lại kiên định chọn một lộ trình trái ngược: phát triển chiều sâu, đặt nền tảng chuyên môn và sự thấu hiểu làn da làm trung tâm. Quyết định táo bạo này không chỉ tạo nên bản sắc khác biệt cho Facemax, mà còn xác lập vị thế của thương hiệu như một đơn vị tiên phong đề cao tri thức và trải nghiệm cá nhân hóa trong chăm sóc da.
VINASOY CHUNG TAY CÙNG CỘNG ĐỒNG KIẾN TẠO VIỆT NAM XANH
Thứ ba - 18/11/2025 08:00
Trong không khí sôi động của Ngày hội Việt Nam Xanh 2025 diễn ra vào ngày 15–16/11 vừa qua, gian hàng của Vinasoy đã trở thành điểm dừng chân thu hút đông đảo khách tham quan nhờ hàng loạt hoạt động trải nghiệm ý nghĩa, lan tỏa tinh thần sống xanh và tiêu dùng bền vững.
Taxi Tải Thành Hưng - Chuyển nhà, chuyển văn phòng trọn gói A-Z
Thứ sáu - 14/11/2025 16:25
Mỗi lần "an cư lạc nghiệp" là một hành trình đầy thử thách, không chỉ gói gọn trong việc di dời tài sản mà còn là vô vàn lo toan từ đóng gói, vận chuyển đến sắp xếp ổn định.
Chọn mua và lắp đặt màn hình Android ô tô
Thứ ba - 11/11/2025 16:21
Việc lựa chọn một màn hình ô tô Android 9 inch không chỉ đơn giản là xem giá hay cấu hình mà còn là quá trình đánh giá tổng thể giữa nhu cầu sử dụng, khả năng tương thích và độ an toàn của xe.
“Cứng cáp trăm phần” giúp người trẻ vững vàng, tự tin cống hiến mỗi ngày
Thứ ba - 11/11/2025 16:04
Sống có trách nhiệm và không ngừng nỗ lực là cách thế hệ trẻ hôm nay thể hiện sự tử tế và lan tỏa năng lượng tích cực. Những chương trình như “Chiến sĩ Quả cảm” đã phần nào tiếp thêm động lực, tự tin phát triển bản thân và tạo nên những giá trị ý nghĩa mỗi ngày.
Camera iPhone Air có gì mới? iPhone Air vs iPhone 17 256GB thường nên mua loại nào?
Thứ bảy - 08/11/2025 15:56
Camera iPhone Air có những nâng cấp gì mới? Giữa iPhone và iPhone 17 256GB thường, đâu là thiết bị người dùng nên lựa chọn? Hãy cùng tìm hiểu thêm về những điểm mới có trên camera của iPhone Air để biết được đây có phải chiếc điện thoại đáng sở hữu không nhé!