“Hò khoan Lệ Thủy” di sản văn hóa của người lao động

Đăng lúc: Thứ bảy - 16/12/2017 08:46 - Người đăng bài viết: Nguyễn Văn Hiếu

“Hò khoan Lệ Thủy” (hò khoan Quảng Bình) - một làn điệu dân ca đã ăn sâu vào máu thịt của bao nhiêu thế hệ người dân Quảng Bình. Sau một thời gian tưởng chừng mai một, “Hò khoan Lệ Thủy” đang dần hồi sinh và hứa hẹn sẽ phát triển mạnh. Khúc ca của người lao động Nằm ở phía Nam của Quảng Bình, ôm trọn dòng Kiến Giang thân thương, trìu mến với những tinh hoa của ruộng đồng, làng quê, Lệ Thủy đã sản sinh ra văn hóa tinh thần trên dòng sông thơ mộng trong xanh bao đời. Đứa con nuôi dưỡng bao tâm hồn, với những con người đi vào lịch sử dân tộc, đi vào thơ và nhạc. Làn điệu dân ca Lệ Thủy, là làn điệu tâm tình có sức sống mạnh mẽ cuốn hút lòng người, gồm có chín làn điệu (chín mái): Mái chè, mái xắp, mái nện, mái ba, mái ruỗi, mái nhì vá hò nậu xắm, hò khơi (ở miền biển) và hò lĩa trâu (ở miền đồi núi).

“Hò khoan Lệ Thủy” (hò khoan Quảng Bình) - một làn điệu dân ca đã ăn sâu vào máu thịt của bao nhiêu thế hệ người dân Quảng Bình. Sau một thời gian tưởng chừng mai một, “Hò khoan Lệ Thủy” đang dần hồi sinh và hứa hẹn sẽ phát triển mạnh.
Khúc ca của người lao động
Nằm ở phía Nam của Quảng Bình, ôm trọn dòng Kiến Giang thân thương, trìu mến với những tinh hoa của ruộng đồng, làng quê, Lệ Thủy đã sản sinh ra văn hóa tinh thần trên dòng sông thơ mộng trong xanh bao đời. Đứa con nuôi dưỡng bao tâm hồn, với những con người đi vào lịch sử dân tộc, đi vào thơ và nhạc.
Làn điệu dân ca Lệ Thủy, là làn điệu tâm tình có sức sống mạnh mẽ cuốn hút lòng người, gồm có chín làn điệu (chín mái): Mái chè, mái xắp, mái nện, mái ba, mái ruỗi, mái nhì vá hò nậu xắm, hò khơi (ở miền biển) và hò lĩa trâu (ở miền đồi núi).

Trước đây, người ta hò mái chè, mái nện lúc cất nhà, quết vôi nện cươi (nện sấn) và nện móng xây dựng đền chùa với ngụ ý cầu mong cho cuộc sống vững chãi, bốn bề gia thất yên ổn, quê hương gia đình ấm no. Mái nhì hò lúc cày ruộng, xay lúa, làm đồng, nhằm an ủi mình trước cảnh “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, mong ước cuộc sống no ấm, sung túc. Hò mái ba lúc chèo đò, chèo nôốc đưa đám để cầu mong cho đôi vợ chồng trăm năm hạnh phúc, con đàn cháu đống. Hò khơi khi đánh cá và hò lĩa trâu khi làm nương, làm rẫy, khi kéo gỗ. Vào những dịp lễ hội, thường là vào mùa xuân và mùa thu (xuân thu nhị kỳ) hai bên nam thanh, nữ tú thôn quê mộc mạc đêm đêm hát đối đáp thi giữa các làng, có khi là cùng một làng nhằm kết tình hữu hảo, có khi là tìm bạn tình. Hò khoan sử dụng lối hát mộc mạc, dung dị, mà cũng rất gần gũi, trìu mến, lối đối đáp tưởng chừng thô sơ nhưng chứa nhiều hàm ẩn, ý nghĩa và cũng rất nghệ thuật trong cả lời lẫn nhạc.
Xứng đáng là di sản của dân tộc
Đoàn quảng bá “Hò khoan Lệ Thủy” đã giới thiệu nét độc đáo “Hò Khoan Lệ Thủy” tới đông đảo nhân dân cả nước, đồng thời lấy ý kiến của các chuyên gia, các nhà nghiên cứu tiến tới đề nghị UNESSCO công nhận “Hò khoan Lệ Thuỷ” là Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại.
13 làn liệu độc đáo của “Hò khoan Lệ Thuỷ” như: Hát mái xắp, hò sáu mái, hò khơi, nậu xăm, hát mới, hò đối đáp, vè mẹ Suốt, xuống đò đi hội chùa Quang, đêm hè nhớ Bác, Đại tướng về thăm quê, Quảng Bình trong câu hát, hò đưa linh chè cạn, Quảng Bình quê ta ơi… đã được giới thiệu đến người dân Thủ đô.
Ông Dương Ngọc Liên, Trưởng đoàn lưu diễn dân ca “Hò khoan Lệ Thuỷ”, giám đốc Trung tâm Văn hoá - Thể thao huyện Lệ Thuỷ cho biết: “Quảng Bình là mảnh đất có đủ loại hình văn học dân gian như truyền thuyết, chuyện kể, giai thoại, dân ca, song nổi trội vẫn là dân ca, đặc biệt là hò khoan. Hò khoan có mặt ở mọi ngóc ngách của cuộc sống từ việc lớn đến việc nhỏ. Chèo thuyền, giã gạo, cày bừa, cấy lúa, đạp nước, kéo gỗ, nện đất, giã vôi, cất nhà, kéo lưới, đẩy thuyền… tất tần tật việc gì cũng hò khoan được, ở đâu cũng hò khoan được”.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Hùng Vĩ chia sẻ, từ trong cuộc sống lao động sản xuất, “Hò khoan Lệ Thủy” thể hiện 9 mái đã có từ xa xưa truyền nối như Mái chè, mái nện, mái xắp, mái ba, mái ruổi, mái nhì, hò khơi, hò nậu xăm, hò lỉa trâu. Trong số gần 1.000 câu hò lời cổ sưu tầm được thấy rằng, cái tôi trữ tình mà hò khoan đề cập là rất phong phú. Có những cái to tát như nhân tình, thế thái, sự đời, chuyện quan trường, quốc sự. Cho đến tình cảm, trao duyên, thậm chí là một chút trách cứ, than phiền. Nhưng trong đó bao trùm lên cả vẫn là tình yêu đất nước, quê hương sâu nặng, nhắc nhủ con người sống giữ trọn chữ hiếu, trung, nhân, nghĩa, đặc biệt là tình yêu lứa đôi.
“Trong một lần tôi được trò chuyện với GS. TS Trần Quang Hải, con trai cố GS.TS Trần Văn Khê, ông có nói rằng nếu như chỉ riêng một điệu dạ cổ hoài lang cũng đã được UNESSCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể nhân loại, thì đến “Hò khoan Lệ Thuỷ” khó có thể nói lên hết được cái hay, cái đẹp, cái độc đáo của nó, nhưng chỉ cần một điệu hò “mái xắp” cũng sẽ làm nên được điều kì điệu đó. Tôi tin là như thế. Tuy nhiên, việc “Hò khoan Lệ Thuỷ” có làm được điều kì diệu như nhiều loại hình nghệ thuật diễn xướng khác hay không điều đó phụ thuộc vào trách nhiệm của không chỉ những người làm văn hoá Quảng Bình mà còn có sự chung tay, ủng hộ của các ngành, các cấp, đặc biệt là những người làm văn hoá”, ông Vĩ cho biết thêm.

Tác giả bài viết: Sưu tầm

Những tin mới hơn

Công nhận "Hò khoan Lệ Thủy" là di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia (16/12/2017)
Liên hoan "Em hát dân ca - Hò khoan Lệ Thủy" năm 2017 (16/12/2017)
THCS Sơn Thủy tổ chức ngoại khóa về Hò khoan Lệ Thủy (16/12/2017)
Hò hoan Lệ Thủy ngân vang trong lòng Hà Nội (16/12/2017)

Những tin cũ hơn

+ Xem phản hồi - Gửi phản hồi

Ý kiến bạn đọc

Thành viên

LIÊN KẾT WEBSITE

* Website ngành giáo dục

° Bộ GD&ĐT

° Cổng thông tin Sở GD&ĐT Quảng Bình

° Phòng GD&ĐT Lệ Thủy

° Hệ thống quản lý thông tin GVPT và CBQLCSGDPT (TEMIS)

° Cơ sở dữ liệu ngành giáo dục

° Phần mềm Quản lý hồ sơ và đánh giá kết quả làm việc của CBCC
* Website cơ quan khác

° Quốc Hội

° Đảng Cộng Sản Việt Nam

° Bộ Tài chính

° Bộ Văn hóa

° Bộ Khoa học công nghệ

° Bộ Tài nguyên môi trường

° U BND huyện Lệ Thủy

VĂN BẢN - CHÍNH SÁCH PHÁP LUẬT MỚI

198/CĐ-TTg
Thứ sáu - 31/10/2025 13:04
Công điện 198/CĐ-TTg ban hành bởi THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ ngày 17-10-2025 về việc tập trung thực hiện tháng cao điểm chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) và phát triển bền vững ngành thủy sản Việt Nam.
266/2025/NĐ-CP
Thứ sáu - 31/10/2025 13:04
Nghị định 266/2025/NĐ-CP ban hành bởi CHÍNH PHỦ ngày 14-10-2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 46/2021/NĐ-CP ngày 31 tháng 3 năm 2021 của Chính phủ về chế độ quản lý tài chính và đánh giá hiệu quả hoạt động đối với Ngân hàng Phát triển Việt Nam.
36/2025/QĐ-TTg
Thứ sáu - 31/10/2025 13:04
Quyết định 36/2025/QĐ-TTg ban hành bởi THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ ngày 29-09-2025 ban hành Hệ thống ngành kinh tế Việt Nam.
38/2025/QĐ-TTg
Thứ sáu - 31/10/2025 13:04
Quyết định 38/2025/QĐ-TTg ban hành bởi THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ ngày 13-10-2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế quản lý hoạt động Cảng quốc tế Cam Ranh - Bộ Quốc phòng ban hành kèm theo Quyết định số 25/2016/QĐ-TTg ngày 27 tháng 6 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ, được sửa đổi, bổ sung tại Quyết định số 29/2019/QĐ-TTg ngày 03 tháng 10 năm 2019 của Thủ tướng Chính phủ.
18/VBHN-BXD
Thứ sáu - 31/10/2025 13:04
Văn bản hợp nhất 18/VBHN-BXD ban hành bởi VĂN BẢN HỢP NHẤT; BỘ XÂY DỰNG ngày 15-10-2025 hợp nhất Nghị định quy định về đăng ký, xóa đăng ký và mua bán, đóng mới tàu biển.
2266/QĐ-TTg
Thứ sáu - 31/10/2025 13:04
Quyết định 2266/QĐ-TTg ban hành bởi THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ ngày 14-10-2025 ban hành Quy trình xét chọn sáng kiến đột phá theo Kế hoạch hành động chiến lược triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW.

THỜI SỰ

Nội Thất Điểm Nhấn chuyên thiết kế thẩm mỹ viện đẹp, uy tín
Thứ tư - 29/10/2025 22:51
Sở hữu một không gian thẩm mỹ viện sang trọng, tinh tế không chỉ giúp khẳng định thương hiệu mà còn tạo ấn tượng mạnh với khách hàng ngay từ lần đầu tiên. Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết kế thi công nội thất chuyên nghiệp, Nội Thất Điểm Nhấn đã trở thành đối tác tin cậy của hàng trăm chủ đầu tư, kiến tạo - hoàn thiện hàng trăm dự án thiết kế thẩm mỹ viện chuẩn xu hướng và tối ưu trải nghiệm khách hàng.
Mogi.vn - Minh bạch giá nhà đất, kiến tạo niềm tin cho thị trường bất động sản
Thứ ba - 28/10/2025 22:23
Thị trường bất động sản Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ sau thời gian dài trầm lắng. Từ giữa năm 2024, lượng giao dịch và nhu cầu tìm mua nhà ở, đất nền đã có tín hiệu phục hồi, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Bình Dương hay Đà Nẵng. Tuy nhiên, song hành với đà hồi phục là một vấn đề cố hữu: sự thiếu minh bạch về giá nhà đất khiến người mua và người bán đều khó xác định giá trị thực.
Xem kết quả, tra cứu xổ số miền Trung dễ dàng trong kỷ nguyên số với xosomientrung.net
Thứ hai - 27/10/2025 02:43
Không chỉ là một trang xem kết quả, xosomientrung.net đang trở thành điểm đến quen thuộc cho những ai yêu thích trò chơi may mắn truyền thống nhưng muốn trải nghiệm theo cách hiện đại hơn.
So sánh iPhone 17 Pro vs Apple iPhone 17 Pro Max, chi tiết nhất cấu hình máy
Thứ bảy - 25/10/2025 04:31
So sánh iPhone 17 Pro vs Apple iPhone 17 Pro Max đang là chủ đề thu hút sự quan tâm lớn từ người dùng yêu công nghệ. Hai mẫu máy thuộc dòng iPhone cao cấp của Apple nhưng lại khác biệt rõ ở trải nghiệm sử dụng. Cùng tìm hiểu chi tiết để chọn được chiếc iPhone 17 đáng mua ngay trong bài viết này!
Vì sao hàng loạt tập đoàn lớn chọn Đồng Phục HP để may đồng phục?
Thứ sáu - 24/10/2025 04:00
Trong bối cảnh doanh nghiệp Việt ngày càng chú trọng xây dựng hình ảnh thương hiệu, áo đồng phục công ty đã trở thành công cụ quan trọng để thể hiện sự chuyên nghiệp và gắn kết nội bộ. Việc nhiều tập đoàn lớn lựa chọn Đồng Phục HP cho nhu cầu may đồng phục đã phản ánh những lợi thế nổi bật mà thương hiệu này gây dựng trong gần 15 năm phát triển.
So sánh iPhone 17 thường vs 17 Pro Max 256GB - xem giá chi tiết
Thứ sáu - 24/10/2025 00:51
iPhone 17 thường vs 17 Pro Max 256GB dễ dàng thu hút nhiều sự chú ý của người dùng yêu công nghệ khi vừa được Apple cho ra mắt thời gian vừa rồi. Hai model khác biệt rõ ở thiết kế, hiệu năng và mức giá. Bài viết dưới này sẽ giúp người dùng hiểu chi tiết để chọn phiên bản phù hợp nhu cầu sử dụng.