“Hò khoan Lệ Thủy” di sản văn hóa của người lao động

Đăng lúc: Thứ bảy - 16/12/2017 08:46 - Người đăng bài viết: Nguyễn Văn Hiếu

“Hò khoan Lệ Thủy” (hò khoan Quảng Bình) - một làn điệu dân ca đã ăn sâu vào máu thịt của bao nhiêu thế hệ người dân Quảng Bình. Sau một thời gian tưởng chừng mai một, “Hò khoan Lệ Thủy” đang dần hồi sinh và hứa hẹn sẽ phát triển mạnh. Khúc ca của người lao động Nằm ở phía Nam của Quảng Bình, ôm trọn dòng Kiến Giang thân thương, trìu mến với những tinh hoa của ruộng đồng, làng quê, Lệ Thủy đã sản sinh ra văn hóa tinh thần trên dòng sông thơ mộng trong xanh bao đời. Đứa con nuôi dưỡng bao tâm hồn, với những con người đi vào lịch sử dân tộc, đi vào thơ và nhạc. Làn điệu dân ca Lệ Thủy, là làn điệu tâm tình có sức sống mạnh mẽ cuốn hút lòng người, gồm có chín làn điệu (chín mái): Mái chè, mái xắp, mái nện, mái ba, mái ruỗi, mái nhì vá hò nậu xắm, hò khơi (ở miền biển) và hò lĩa trâu (ở miền đồi núi).

“Hò khoan Lệ Thủy” (hò khoan Quảng Bình) - một làn điệu dân ca đã ăn sâu vào máu thịt của bao nhiêu thế hệ người dân Quảng Bình. Sau một thời gian tưởng chừng mai một, “Hò khoan Lệ Thủy” đang dần hồi sinh và hứa hẹn sẽ phát triển mạnh.
Khúc ca của người lao động
Nằm ở phía Nam của Quảng Bình, ôm trọn dòng Kiến Giang thân thương, trìu mến với những tinh hoa của ruộng đồng, làng quê, Lệ Thủy đã sản sinh ra văn hóa tinh thần trên dòng sông thơ mộng trong xanh bao đời. Đứa con nuôi dưỡng bao tâm hồn, với những con người đi vào lịch sử dân tộc, đi vào thơ và nhạc.
Làn điệu dân ca Lệ Thủy, là làn điệu tâm tình có sức sống mạnh mẽ cuốn hút lòng người, gồm có chín làn điệu (chín mái): Mái chè, mái xắp, mái nện, mái ba, mái ruỗi, mái nhì vá hò nậu xắm, hò khơi (ở miền biển) và hò lĩa trâu (ở miền đồi núi).

Trước đây, người ta hò mái chè, mái nện lúc cất nhà, quết vôi nện cươi (nện sấn) và nện móng xây dựng đền chùa với ngụ ý cầu mong cho cuộc sống vững chãi, bốn bề gia thất yên ổn, quê hương gia đình ấm no. Mái nhì hò lúc cày ruộng, xay lúa, làm đồng, nhằm an ủi mình trước cảnh “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, mong ước cuộc sống no ấm, sung túc. Hò mái ba lúc chèo đò, chèo nôốc đưa đám để cầu mong cho đôi vợ chồng trăm năm hạnh phúc, con đàn cháu đống. Hò khơi khi đánh cá và hò lĩa trâu khi làm nương, làm rẫy, khi kéo gỗ. Vào những dịp lễ hội, thường là vào mùa xuân và mùa thu (xuân thu nhị kỳ) hai bên nam thanh, nữ tú thôn quê mộc mạc đêm đêm hát đối đáp thi giữa các làng, có khi là cùng một làng nhằm kết tình hữu hảo, có khi là tìm bạn tình. Hò khoan sử dụng lối hát mộc mạc, dung dị, mà cũng rất gần gũi, trìu mến, lối đối đáp tưởng chừng thô sơ nhưng chứa nhiều hàm ẩn, ý nghĩa và cũng rất nghệ thuật trong cả lời lẫn nhạc.
Xứng đáng là di sản của dân tộc
Đoàn quảng bá “Hò khoan Lệ Thủy” đã giới thiệu nét độc đáo “Hò Khoan Lệ Thủy” tới đông đảo nhân dân cả nước, đồng thời lấy ý kiến của các chuyên gia, các nhà nghiên cứu tiến tới đề nghị UNESSCO công nhận “Hò khoan Lệ Thuỷ” là Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại.
13 làn liệu độc đáo của “Hò khoan Lệ Thuỷ” như: Hát mái xắp, hò sáu mái, hò khơi, nậu xăm, hát mới, hò đối đáp, vè mẹ Suốt, xuống đò đi hội chùa Quang, đêm hè nhớ Bác, Đại tướng về thăm quê, Quảng Bình trong câu hát, hò đưa linh chè cạn, Quảng Bình quê ta ơi… đã được giới thiệu đến người dân Thủ đô.
Ông Dương Ngọc Liên, Trưởng đoàn lưu diễn dân ca “Hò khoan Lệ Thuỷ”, giám đốc Trung tâm Văn hoá - Thể thao huyện Lệ Thuỷ cho biết: “Quảng Bình là mảnh đất có đủ loại hình văn học dân gian như truyền thuyết, chuyện kể, giai thoại, dân ca, song nổi trội vẫn là dân ca, đặc biệt là hò khoan. Hò khoan có mặt ở mọi ngóc ngách của cuộc sống từ việc lớn đến việc nhỏ. Chèo thuyền, giã gạo, cày bừa, cấy lúa, đạp nước, kéo gỗ, nện đất, giã vôi, cất nhà, kéo lưới, đẩy thuyền… tất tần tật việc gì cũng hò khoan được, ở đâu cũng hò khoan được”.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Hùng Vĩ chia sẻ, từ trong cuộc sống lao động sản xuất, “Hò khoan Lệ Thủy” thể hiện 9 mái đã có từ xa xưa truyền nối như Mái chè, mái nện, mái xắp, mái ba, mái ruổi, mái nhì, hò khơi, hò nậu xăm, hò lỉa trâu. Trong số gần 1.000 câu hò lời cổ sưu tầm được thấy rằng, cái tôi trữ tình mà hò khoan đề cập là rất phong phú. Có những cái to tát như nhân tình, thế thái, sự đời, chuyện quan trường, quốc sự. Cho đến tình cảm, trao duyên, thậm chí là một chút trách cứ, than phiền. Nhưng trong đó bao trùm lên cả vẫn là tình yêu đất nước, quê hương sâu nặng, nhắc nhủ con người sống giữ trọn chữ hiếu, trung, nhân, nghĩa, đặc biệt là tình yêu lứa đôi.
“Trong một lần tôi được trò chuyện với GS. TS Trần Quang Hải, con trai cố GS.TS Trần Văn Khê, ông có nói rằng nếu như chỉ riêng một điệu dạ cổ hoài lang cũng đã được UNESSCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể nhân loại, thì đến “Hò khoan Lệ Thuỷ” khó có thể nói lên hết được cái hay, cái đẹp, cái độc đáo của nó, nhưng chỉ cần một điệu hò “mái xắp” cũng sẽ làm nên được điều kì điệu đó. Tôi tin là như thế. Tuy nhiên, việc “Hò khoan Lệ Thuỷ” có làm được điều kì diệu như nhiều loại hình nghệ thuật diễn xướng khác hay không điều đó phụ thuộc vào trách nhiệm của không chỉ những người làm văn hoá Quảng Bình mà còn có sự chung tay, ủng hộ của các ngành, các cấp, đặc biệt là những người làm văn hoá”, ông Vĩ cho biết thêm.

Tác giả bài viết: Sưu tầm

Những tin mới hơn

Công nhận "Hò khoan Lệ Thủy" là di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia (16/12/2017)
Liên hoan "Em hát dân ca - Hò khoan Lệ Thủy" năm 2017 (16/12/2017)
THCS Sơn Thủy tổ chức ngoại khóa về Hò khoan Lệ Thủy (16/12/2017)
Hò hoan Lệ Thủy ngân vang trong lòng Hà Nội (16/12/2017)

Những tin cũ hơn

+ Xem phản hồi - Gửi phản hồi

Ý kiến bạn đọc

Thành viên

LIÊN KẾT WEBSITE

* Website ngành giáo dục

° Bộ GD&ĐT

° Cổng thông tin Sở GD&ĐT Quảng Bình

° Phòng GD&ĐT Lệ Thủy

° Hệ thống quản lý thông tin GVPT và CBQLCSGDPT (TEMIS)

° Cơ sở dữ liệu ngành giáo dục

° Phần mềm Quản lý hồ sơ và đánh giá kết quả làm việc của CBCC
* Website cơ quan khác

° Quốc Hội

° Đảng Cộng Sản Việt Nam

° Bộ Tài chính

° Bộ Văn hóa

° Bộ Khoa học công nghệ

° Bộ Tài nguyên môi trường

° U BND huyện Lệ Thủy

VĂN BẢN - CHÍNH SÁCH PHÁP LUẬT MỚI

133/2025/NĐ-CP
Thứ hai - 30/06/2025 22:09
Nghị định 133/2025/NĐ-CP ban hành bởi CHÍNH PHỦ ngày 12-06-2025 quy định về phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Khoa học và Công nghệ.
151/2025/NĐ-CP
Thứ hai - 30/06/2025 22:09
Nghị định 151/2025/NĐ-CP ban hành bởi CHÍNH PHỦ ngày 12-06-2025 quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai.
142/2025/NĐ-CP
Thứ hai - 30/06/2025 22:09
Nghị định 142/2025/NĐ-CP ban hành bởi CHÍNH PHỦ ngày 12-06-2025 quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
08/2025/TT-BTP
Thứ hai - 30/06/2025 22:09
Thông tư 08/2025/TT-BTP ban hành bởi BỘ TƯ PHÁP ngày 12-06-2025 quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 02 cấp và phân cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tư pháp.
152/2025/NĐ-CP
Thứ hai - 30/06/2025 22:09
Nghị định 152/2025/NĐ-CP ban hành bởi CHÍNH PHỦ ngày 14-06-2025 quy định về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thi đua, khen thưởng; quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thi đua, khen thưởng.
09/2025/TT-BNNMT
Thứ hai - 30/06/2025 22:09
Thông tư 09/2025/TT-BNNMT ban hành bởi BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ MÔI TRƯỜNG ngày 19-06-2025 quy định phân quyền, phân cấp và phân định thẩm quyền trong lĩnh vực quản lý nhà nước về chăn nuôi và thú y.

THỜI SỰ

Vì sao chuyên gia chọn máy trạm Dell: Sức mạnh vượt trội cho mọi ý tưởng lớn
Chủ nhật - 29/06/2025 23:30
Trong thời đại mà năng suất và tốc độ xử lý thông tin quyết định sự thành công, máy tính cá nhân truyền thống đang dần bộc lộ giới hạn khi đối mặt với khối lượng công việc ngày một phức tạp. Từ dựng phim, thiết kế 3D đến lập trình trí tuệ nhân tạo, nhu cầu về một thiết bị mạnh mẽ, ổn định và chuyên biệt trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Và đó là lúc máy trạm – đặc biệt là dòng máy trạm Dell – khẳng định vị thế như một cánh tay phải đắc lực của giới chuyên môn.
Học sinh thời nay cần “tự học” nhiều hơn “được dạy”
Thứ sáu - 27/06/2025 08:30
Thế hệ học sinh ngày nay lớn lên trong thời đại công nghệ số. Chỉ với vài cú click chuột, các em có thể tìm kiếm hàng triệu kết quả, hàng nghìn câu trả lời cho mọi dạng toán. Cũng chính vì thế, khả năng tư duy độc lập, tự học và tự đặt câu hỏi đang trở thành thách thức lớn không chỉ đối với người dạy mà còn là chính các em.
Cho Thuê Xe 29 Chỗ Tại Hà Nội – Giải Pháp Di Chuyển Hiệu Quả Cho Doanh Nghiệp
Thứ năm - 26/06/2025 04:25
Trong bối cảnh doanh nghiệp ngày càng chú trọng tổ chức hội thảo, du lịch nội bộ hay đón tiếp chuyên gia, nhu cầu thuê xe di chuyển theo nhóm ngày càng tăng. Thay vì chia nhỏ đoàn hoặc thuê xe quá lớn, nhiều đơn vị lựa chọn xe 29 chỗ vì vừa tiết kiệm, vừa chuyên nghiệp và thuận tiện.
Toàn cảnh chương trình đầu tư định cư Mỹ EB-5 năm 2025
Thứ năm - 26/06/2025 04:09
Cuối tháng 2/2025, Chính phủ Hoa Kỳ bất ngờ công bố đề xuất một loại thị thực định cư mới mang tên Gold Card, được thiết kế riêng cho những cá nhân sở hữu tài sản ròng siêu lớn. Loại visa này dự kiến có mức đầu tư từ 5 triệu USD, không yêu cầu tạo việc làm và đi kèm thủ tục tinh giản. Điều này tạo nên sức hút đáng kể với tầng lớp siêu giàu toàn cầu muốn định cư tại Mỹ với ít ràng buộc pháp lý.
Bí quyết giúp thương hiệu VeNhaMoi chinh phục 1 triệu khách hàng
Thứ ba - 24/06/2025 02:57
Chuyển nhà thường đi kèm với những lo toan và vất vả: từ việc đóng gói tỉ mỉ từng vật dụng quý giá đến vận chuyển an toàn qua những cung đường đô thị đông đúc. Giữa bối cảnh đó, một câu hỏi lớn luôn hiện hữu trong tâm trí mỗi gia đình: Làm thế nào để quá trình chuyển dọn trở nên nhẹ nhàng và an tâm hơn? VeNhaMoi ra đời từ chính trăn trở ấy, không chỉ cung cấp dịch vụ vận chuyển thông thường mà còn là người bạn đồng hành đáng tin cậy, giúp hàng triệu gia đình Việt biến nỗi lo thành niềm vui an cư lạc nghiệp.
Công nghệ tẩy trắng răng hiện đại tại Nha Khoa Đăng Lưu
Thứ năm - 19/06/2025 04:14
Cái răng cái tóc vốn được xem là “góc con người”, chính vì thế một hàm răng trắng, đều và thẳng tắp là điều mà hầu hết ai trong chúng ta cũng đều mong muốn. Thế nhưng, do thói quen sinh hoạt và chăm sóc hàng ngày, răng của chúng ta thường có nguy cơ ố vàng, xỉn màu, trông kém thẩm mỹ. Đó cũng là lý do khiến dịch vụ tẩy trắng răng nhận được sự quan tâm của rất nhiều người khi nhắc đến làm đẹp răng miệng.