“Hò khoan Lệ Thủy” di sản văn hóa của người lao động

Đăng lúc: Thứ bảy - 16/12/2017 08:46 - Người đăng bài viết: Nguyễn Văn Hiếu

“Hò khoan Lệ Thủy” (hò khoan Quảng Bình) - một làn điệu dân ca đã ăn sâu vào máu thịt của bao nhiêu thế hệ người dân Quảng Bình. Sau một thời gian tưởng chừng mai một, “Hò khoan Lệ Thủy” đang dần hồi sinh và hứa hẹn sẽ phát triển mạnh. Khúc ca của người lao động Nằm ở phía Nam của Quảng Bình, ôm trọn dòng Kiến Giang thân thương, trìu mến với những tinh hoa của ruộng đồng, làng quê, Lệ Thủy đã sản sinh ra văn hóa tinh thần trên dòng sông thơ mộng trong xanh bao đời. Đứa con nuôi dưỡng bao tâm hồn, với những con người đi vào lịch sử dân tộc, đi vào thơ và nhạc. Làn điệu dân ca Lệ Thủy, là làn điệu tâm tình có sức sống mạnh mẽ cuốn hút lòng người, gồm có chín làn điệu (chín mái): Mái chè, mái xắp, mái nện, mái ba, mái ruỗi, mái nhì vá hò nậu xắm, hò khơi (ở miền biển) và hò lĩa trâu (ở miền đồi núi).

“Hò khoan Lệ Thủy” (hò khoan Quảng Bình) - một làn điệu dân ca đã ăn sâu vào máu thịt của bao nhiêu thế hệ người dân Quảng Bình. Sau một thời gian tưởng chừng mai một, “Hò khoan Lệ Thủy” đang dần hồi sinh và hứa hẹn sẽ phát triển mạnh.
Khúc ca của người lao động
Nằm ở phía Nam của Quảng Bình, ôm trọn dòng Kiến Giang thân thương, trìu mến với những tinh hoa của ruộng đồng, làng quê, Lệ Thủy đã sản sinh ra văn hóa tinh thần trên dòng sông thơ mộng trong xanh bao đời. Đứa con nuôi dưỡng bao tâm hồn, với những con người đi vào lịch sử dân tộc, đi vào thơ và nhạc.
Làn điệu dân ca Lệ Thủy, là làn điệu tâm tình có sức sống mạnh mẽ cuốn hút lòng người, gồm có chín làn điệu (chín mái): Mái chè, mái xắp, mái nện, mái ba, mái ruỗi, mái nhì vá hò nậu xắm, hò khơi (ở miền biển) và hò lĩa trâu (ở miền đồi núi).

Trước đây, người ta hò mái chè, mái nện lúc cất nhà, quết vôi nện cươi (nện sấn) và nện móng xây dựng đền chùa với ngụ ý cầu mong cho cuộc sống vững chãi, bốn bề gia thất yên ổn, quê hương gia đình ấm no. Mái nhì hò lúc cày ruộng, xay lúa, làm đồng, nhằm an ủi mình trước cảnh “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, mong ước cuộc sống no ấm, sung túc. Hò mái ba lúc chèo đò, chèo nôốc đưa đám để cầu mong cho đôi vợ chồng trăm năm hạnh phúc, con đàn cháu đống. Hò khơi khi đánh cá và hò lĩa trâu khi làm nương, làm rẫy, khi kéo gỗ. Vào những dịp lễ hội, thường là vào mùa xuân và mùa thu (xuân thu nhị kỳ) hai bên nam thanh, nữ tú thôn quê mộc mạc đêm đêm hát đối đáp thi giữa các làng, có khi là cùng một làng nhằm kết tình hữu hảo, có khi là tìm bạn tình. Hò khoan sử dụng lối hát mộc mạc, dung dị, mà cũng rất gần gũi, trìu mến, lối đối đáp tưởng chừng thô sơ nhưng chứa nhiều hàm ẩn, ý nghĩa và cũng rất nghệ thuật trong cả lời lẫn nhạc.
Xứng đáng là di sản của dân tộc
Đoàn quảng bá “Hò khoan Lệ Thủy” đã giới thiệu nét độc đáo “Hò Khoan Lệ Thủy” tới đông đảo nhân dân cả nước, đồng thời lấy ý kiến của các chuyên gia, các nhà nghiên cứu tiến tới đề nghị UNESSCO công nhận “Hò khoan Lệ Thuỷ” là Di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại.
13 làn liệu độc đáo của “Hò khoan Lệ Thuỷ” như: Hát mái xắp, hò sáu mái, hò khơi, nậu xăm, hát mới, hò đối đáp, vè mẹ Suốt, xuống đò đi hội chùa Quang, đêm hè nhớ Bác, Đại tướng về thăm quê, Quảng Bình trong câu hát, hò đưa linh chè cạn, Quảng Bình quê ta ơi… đã được giới thiệu đến người dân Thủ đô.
Ông Dương Ngọc Liên, Trưởng đoàn lưu diễn dân ca “Hò khoan Lệ Thuỷ”, giám đốc Trung tâm Văn hoá - Thể thao huyện Lệ Thuỷ cho biết: “Quảng Bình là mảnh đất có đủ loại hình văn học dân gian như truyền thuyết, chuyện kể, giai thoại, dân ca, song nổi trội vẫn là dân ca, đặc biệt là hò khoan. Hò khoan có mặt ở mọi ngóc ngách của cuộc sống từ việc lớn đến việc nhỏ. Chèo thuyền, giã gạo, cày bừa, cấy lúa, đạp nước, kéo gỗ, nện đất, giã vôi, cất nhà, kéo lưới, đẩy thuyền… tất tần tật việc gì cũng hò khoan được, ở đâu cũng hò khoan được”.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Hùng Vĩ chia sẻ, từ trong cuộc sống lao động sản xuất, “Hò khoan Lệ Thủy” thể hiện 9 mái đã có từ xa xưa truyền nối như Mái chè, mái nện, mái xắp, mái ba, mái ruổi, mái nhì, hò khơi, hò nậu xăm, hò lỉa trâu. Trong số gần 1.000 câu hò lời cổ sưu tầm được thấy rằng, cái tôi trữ tình mà hò khoan đề cập là rất phong phú. Có những cái to tát như nhân tình, thế thái, sự đời, chuyện quan trường, quốc sự. Cho đến tình cảm, trao duyên, thậm chí là một chút trách cứ, than phiền. Nhưng trong đó bao trùm lên cả vẫn là tình yêu đất nước, quê hương sâu nặng, nhắc nhủ con người sống giữ trọn chữ hiếu, trung, nhân, nghĩa, đặc biệt là tình yêu lứa đôi.
“Trong một lần tôi được trò chuyện với GS. TS Trần Quang Hải, con trai cố GS.TS Trần Văn Khê, ông có nói rằng nếu như chỉ riêng một điệu dạ cổ hoài lang cũng đã được UNESSCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể nhân loại, thì đến “Hò khoan Lệ Thuỷ” khó có thể nói lên hết được cái hay, cái đẹp, cái độc đáo của nó, nhưng chỉ cần một điệu hò “mái xắp” cũng sẽ làm nên được điều kì điệu đó. Tôi tin là như thế. Tuy nhiên, việc “Hò khoan Lệ Thuỷ” có làm được điều kì diệu như nhiều loại hình nghệ thuật diễn xướng khác hay không điều đó phụ thuộc vào trách nhiệm của không chỉ những người làm văn hoá Quảng Bình mà còn có sự chung tay, ủng hộ của các ngành, các cấp, đặc biệt là những người làm văn hoá”, ông Vĩ cho biết thêm.

Tác giả bài viết: Sưu tầm

Những tin mới hơn

Công nhận "Hò khoan Lệ Thủy" là di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia (16/12/2017)
Liên hoan "Em hát dân ca - Hò khoan Lệ Thủy" năm 2017 (16/12/2017)
THCS Sơn Thủy tổ chức ngoại khóa về Hò khoan Lệ Thủy (16/12/2017)
Hò hoan Lệ Thủy ngân vang trong lòng Hà Nội (16/12/2017)

Những tin cũ hơn

+ Xem phản hồi - Gửi phản hồi

Ý kiến bạn đọc

Thành viên

LIÊN KẾT WEBSITE

* Website ngành giáo dục

° Bộ GD&ĐT

° Cổng thông tin Sở GD&ĐT Quảng Bình

° Phòng GD&ĐT Lệ Thủy

° Hệ thống quản lý thông tin GVPT và CBQLCSGDPT (TEMIS)

° Cơ sở dữ liệu ngành giáo dục

° Phần mềm Quản lý hồ sơ và đánh giá kết quả làm việc của CBCC
* Website cơ quan khác

° Quốc Hội

° Đảng Cộng Sản Việt Nam

° Bộ Tài chính

° Bộ Văn hóa

° Bộ Khoa học công nghệ

° Bộ Tài nguyên môi trường

° U BND huyện Lệ Thủy

VĂN BẢN - CHÍNH SÁCH PHÁP LUẬT MỚI

10/2025/TT-BTP
Thứ ba - 15/07/2025 15:54
Thông tư 10/2025/TT-BTP ban hành bởi BỘ TƯ PHÁP ngày 20-06-2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 10/2020/TT-BTP ngày 28 tháng 12 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Tư pháp ban hành, hướng dẫn việc ghi chép, sử dụng, quản lý và lưu trữ Sổ, mẫu giấy tờ, hồ sơ nuôi con nuôi được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Thông tư số 07/2023/TT-BTP.
09/VBHN-NHNN
Thứ ba - 15/07/2025 15:54
Văn bản hợp nhất 09/VBHN-NHNN ban hành bởi VĂN BẢN HỢP NHẤT; NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM ngày 27-06-2025 hợp nhất Nghị định về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn.
1392/QĐ-TTg
Thứ ba - 15/07/2025 15:54
Quyết định 1392/QĐ-TTg ban hành bởi THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ ngày 27-06-2025 về việc thành lập Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh Thái Nguyên.
08/2025/TT-BNG
Thứ ba - 15/07/2025 15:54
Thông tư 08/2025/TT-BNG ban hành bởi BỘ NGOẠI GIAO ngày 13-06-2025 hướng dẫn việc cấp, gia hạn, thu hồi, hủy giá trị sử dụng hộ chiếu ngoại giao, hộ chiếu công vụ và cấp công hàm hỗ trợ xin thị thực.
51/2025/TT-BTC
Thứ ba - 15/07/2025 15:54
Thông tư 51/2025/TT-BTC ban hành bởi BỘ TÀI CHÍNH ngày 24-06-2025 quy định thủ tục về giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh và phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh.
1393/QĐ-TTg
Thứ ba - 15/07/2025 15:54
Quyết định 1393/QĐ-TTg ban hành bởi THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ ngày 27-06-2025 về việc thành lập Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Quảng Trị.

THỜI SỰ

Xe máy Nam Tiến: Mua xe chính hãng, giá rẻ, hỗ trợ trả góp linh hoạt
Thứ hai - 14/07/2025 05:19
Thị trường xe máy sôi động nhưng việc tìm nơi mua uy tín, giá tốt, hỗ trợ tài chính linh hoạt vẫn là bài toán khó với nhiều người. Xe máy Nam Tiến nổi bật nhờ cung cấp xe chính hãng, giá cạnh tranh, dịch vụ tận tâm và chính sách trả góp phù hợp với mọi đối tượng.
NhiNhi – Ghi dấu ấn bằng đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, tận tâm trong từng trải nghiệm khách hàng
Thứ sáu - 11/07/2025 05:13
Trong thế giới làm đẹp hiện đại, chất lượng dịch vụ không chỉ được đo lường bằng hiệu quả thẩm mỹ mà còn nằm ở trải nghiệm mà khách hàng nhận được – từ lúc bước vào cho đến khi rời khỏi cơ sở. Ở lĩnh vực thẩm mỹ không xâm lấn, nơi mà sự an toàn và tinh tế phải luôn đặt lên hàng đầu, một đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp và chu đáo chính là "trái tim" của mọi thương hiệu uy tín.
90’s House – Private Lounge cá nhân hóa đầu tiên tại Việt Nam dành cho giới thượng lưu
Thứ sáu - 11/07/2025 02:47
Khi nhu cầu giải trí không còn dừng lại ở “đi đâu?”, mà là “trải nghiệm như thế nào?” một mô hình mới đang định hình xu hướng nightlife sang trọng tại Thành phố Hồ Chí Minh. 90’s House – Private Lounge chính là biểu tượng tiên phong cho sự chuyển mình, mang đến không gian phòng riêng với dịch vụ được cá nhân hóa tuyệt đối và thượng lưu hơn bao giờ hết.
Fami Canxi & Chuyến Xe Nhân Ái tiếp sức “Cứng cáp trăm phần trao cộng đồng nhân ái”
Thứ tư - 09/07/2025 02:51
Năm thứ 3 đồng hành cùng Chuyến Xe Nhân Ái, Fami Canxi và chương trình đã lăn bánh đến Cần Thơ, Vĩnh Long, An Giang… Với những hỗ trợ thiết thực, nhãn hàng mong muốn san sẻ yêu thương cùng bà con, đồng thời lan tỏa thông điệp 'Cứng cáp trăm phần trao cộng đồng nhân ái' đến vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL).
Tự tin vượt qua ngày đèn đỏ nắng nóng chỉ với món đồ này
Thứ bảy - 05/07/2025 09:00
Nỗi khổ tâm chỉ mình con gái hiểu trong những ngày hè “nhạy cảm”
The Legend City – Hệ sinh thái sống, làm việc và nghỉ dưỡng đẳng cấp ngay đầu cầu rồng
Thứ tư - 02/07/2025 05:33
Một buổi sáng trong lành bên sông Hàn, bạn thức dậy giữa không gian chan hòa ánh nắng, bên cạnh là cầu Rồng uốn lượn như biểu tượng may mắn, phía xa là biển Mỹ Khê xanh ngắt trải dài. Đó không còn là hình ảnh trong những đoạn phim quảng bá nước ngoài. Đó là viễn cảnh đang được hiện thực hóa tại The Legend City Đà Nẵng – tổ hợp bất động sản cao cấp đang tạo sóng trong giới đầu tư lẫn cộng đồng cư dân tinh hoa.